Vandaag staat in het teken van ideeën, trends en ontwikkelingen in de ggz. Natuurlijk bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan de discussies in de zaal of om tijdens de lunch of de borrel na te praten met elkaar. Daarnaast is er deze blog, speciaal ontworpen om je de gelegenheid te geven om actief bij te dragen aan onze gezamenlijke toekomst. Heb je een geniaal idee? Een oplossing voor een probleem? Een prangende vraag aan een van de sprekers? Een inzicht wat je wilt delen. Spreek ons aan! We lopen tijdens de pauzes rond. Daarnaast kun je ons bereiken op telefoonnummer: 06 393 39 803We hopen je te spreken! Groet van de congresredactie: Inge, Robbert, Mieke, Maroucha, Vera en Stephanie

Waarom ik naar het congres gekomen ben? Nou, er zijn natuurlijk heel veel ontwikkelingen binnen de GGZ. En ik ben heel nieuwsgierig naar de mogelijkheden die er zijn binnen het werkveld. Ik heb vooralsnog geen vragen, ik ben vooral benieuwd naar alle sprekers en laat me vandaag gewoon verrassen.

‘Ik ben erg opgetogen. We kijken al lang uit naar deze dag. Een twintig jarig lustrum is ook echt een mijlpaal en we zijn gewend dit soort momenten te vieren. Het wordt ook steeds leuker, want elk jaar zijn er meer mensen die bij de familie horen. Het wordt een belangrijk congres, want we gaan het hebben over de toekomst. Een toekomst die we samen maken. Dus ik nodig iedereen ook van harte uit om vandaag ideeën en reacties via deze blog te delen. Ggz-vs heeft heel wat gewonnen de afgelopen jaren; we zijn gevestigd en behoren tot de drie beroepsgroepen in de ggz die de smaak maken. Maar we gaan nog woelige jaren tegemoet.'

‘Vandaag wordt een jubileumfeestje. We gaan alle aanwezigen meenemen in brede maatschappelijke ontwikkelingen en de betekenis daarvan voor de ontwikkeling van het vak en de opleiding van verpleegkundig specialisten ggz. Ik hoop dat de deelnemers zoveel mogelijk gebruik zullen maken van onze journalistieke dienst om hun ideeën te delen. Want die ideeën doen ertoe, daar gaat het om. De journalisten leggen zoveel mogelijk vast, zodat we er later met elkaar over verder kunnen praten. Nu gaat het gebeuren, op deze prachtige locatie en met de geweldige ondersteuning van de mensen van het KIT. Ik wens iedereen veel inspiratie toe!’

''Ik ben vooral geïnteresseerd in de toekomst van de GGZ. Vooral hoe de technologie, met name Apps, een toevoeging kan bieden binnen de ontwikkelingen van de GGZ.''

''Ik ben benieuwd naar nieuwe en verschillende inzichten tijdens dit congres. Want waar gaan we naar toe met de GGZ? Ik heb het idee dat we zoekende zijn.''

'Ik hoop vandaag een oplossing te horen voor het nijpende tekort aan verpleegkundigen. Dat tekort is er al en ondertussen stijgt de zorgbehoefte. Daar moet een oplossing voor komen, zonder dat we ontmenselijken - menselijk zijn is juist ons kenmerk. Ik vrees alleen dat we er niet zomaar uitkomen...

'Ik realiseerde me in de trein dat, met het 20-jarig bestaan, dit congres eigenlijk een soort reünie is voor oud-studenten ook.''Verder is het fijn dat er vanuit de opleiding tijd vrij is gemaakt in het rooster om het congres bij te wonen. Dus eigenlijk is het een soort van lesdag. Maar al was het niet verplicht, dan was ik alsnog gekomen. Ik geen specifieke verwachtingen, ik laat me verrassen door alles wat op mij af komt vandaag.'

''Hoe kunnen we mensen helpen bij het doorbreken van patronen en het navigeren naar een nieuw menselijk evenwicht?''''Hoe kunnen we transities ondersteunen in een mensenleven?''''Welke beroepen hebben betekenis in 2030?''

''Ik vind het een grote en gezellige reünie, ik zie alleen maar mensen die ik door de jaren heen heb opgeleid.''

'Ik heb vooralsnog geen verwachtingen voor het congres vandaag. Maar ik ben gewoon benieuwd naar de ontwikkelingen in het vak verpleegkundig specialisme en de toekomst daarvan.''Een van de sprekers waar ik het meest benieuwd naar ben is Jim van Os, hij is best wel een bekendheid binnen de GGZ. Het is natuurlijk een vrij nieuw beroep, dat continu verandert en niet altijd ten goede. Daarom ben ik heel benieuwd naar zijn visie op de toekomst.' En verder? Waar kijk je nog meer naar uit? 'De sessie met Jaap Sijmons; Dwang en zelfbeschikking in de ggz. Ik ben zelf altijd crisis interventor geweest, en daar werk je natuurlijk ook met verwarrende personen. Daarom ben in geïnteresseerd in zijn sessie.' Waarom ben je naar het congres gekomen? 'Naast dat het verplicht was vanuit de opleiding? Haha nee! Ook als het niet verplicht was, was ik ook gegaan. Ik ben heel erg voor zelfontwikkeling en inspiratie. Ik wil altijd nieuwe inzichten meekrijgen.'

Dit congres is voor mij echt een cadeautje, ik vind het zeer interessant en erg leuk om hier bij te zijn. Wat ik zo leuk aan het filmpje vond, is dat ik mij echt speciaal voel binnen het vak verpleegkundige specialist. Dat hebben ze goed gedaan. Tijdens de talk van Femke de Boer en Lotte Jacobse heb ik veel nieuwe inzichten verkregen. Ik ben wel van mening dat de basis van een gezin zeer belangrijk blijft, maar ik vind het een mooie theorie. Ik ben benieuwd wat er nog meer zal komen!

'Het interessants van de opening vond ik hoe het congres zich focust op de toekomst, we zijn niet bezig met het nu maar met wat erna komt. En daarbij de andere manier van kijken. Normaal wordt er gesproken vanuit de mensen die er echt 'in' zitten, nu werd de kant van buitenstaanders belicht - en dat vond ik leuk om te zien. ''Het grappige is dat ik eigenlijk niet zozeer voor de sprekers van het congres kom maar meer voor de mensen die naar het congres gekomen zijn. Het is al een tijdje geleden dat ik de opleiding heb afgerond en ik vind het leuk om te kijken waar mijn vroegere mede-studenten nu staan. Zowel persoonlijk als in het werkveld, voor mij is het eigenlijk een soort van reünie. '

'Ik vond het heel verhelderend dat mensen die niet in de zorg werken met een frisse blik naar onze sector kijken. Ik heb vooral oren naar de hybride vorm van zorg die werd genoemd. Ik heb altijd aan de 'achterkant' van de zorg gewerkt en ik ben ervan overtuigd dat veel problemen voorkomen kunnen worden als je kinderen en jeugd al in een vroege fase leert omgaan met stress, emoties en gevoelens zoals eenzaamheid. Ik ga deze inzichten zeker gebruiken voor mijn scriptie. '

'Ik ben geïnspireerd door Redesigning Psychiatry. Zij kijken met de blik van een buitenstaander op een positieve manier naar de ggz en zien kansen in plaats van problemen. Er werd gesproken over variatie en dat is nodig in een maatschappij waarin iedereen wordt geacht hetzelfde te zijn. Niet alles hoeft het stempel van ziek of gek te krijgen. Dat is iets wat ik graag hoor en ik ben blij dat deze boodschap een plekje heeft gekregen in het congres.'

'De eerste programma-onderdelen waren meteen heel geslaagd: een prachtig verhaal van Lotte en Femke van Redesigning Psychiatry. Mooi om te zien hoe deze ontwerpers een andere kijk hebben op de ggz, het contact tussen mensen en de problemen van het ggz-vakgebied. Heel leuk om te zien hoe verfrissend de blik vanuit andere kaders kan werken, zonder daarmee oppervlakkig te worden. Hun bijdrage is juist heel relevant. Deze kan mensen die in de ggz werken uit hun groef trekken en bijdragen aan originele oplossingen. Ik hoop dat deze dag op dezelfde inspirerende manier doorgaat.'

'Deze dag past in de positieve flow waarin we zitten om betere patiëntenzorg te bieden. Ik word van mijn stoel gelift. Vooral als ik berichten hoor dat onze eigen navel niet zo interessant meer is. Niet dat we naar andere navels moeten gaan starten - we moeten out of the box gaan! We zitten vast in ons eigen domein. We moeten breder gaan denken, zelfs over het domein van de gezondheidszorg heen. Hoe kun je bijvoorbeeld kinderen en mensen al in een vroeg stadium leren nadenken over het zelfregulatieproces. Daavoor kun samenwerken met wijkcentra en basisscholen. Ook daar kunnen verpleegkundig specialisten het verschil maken.'

'Rob Bakker vroeg om wilde ideeën. Nou, daar zal hij van lusten! Deze opleiding kan geloof ik wel omgaan met wilde ideeën, die kunnen hier wel landen en tot iets bruikbaars leiden. Geestelijke zaken kennen geen zwaartekracht. Ik zal straks de fysieke werkelijkheid rond de ggz verbeelden, het als het ware van zwaartekracht voorzien. Dus zaal: houd je vast!'

Je merkt meteen dat het hier anders toegaat dan bij de meeste congressen waarmee ik ervaring heb. Hier word je echt meegenomen in andere manieren van denken. Dat bleek meteen uit het filmpje aan het begin: mooi! Verder hangt er een heel ontspannen sfeer. Ik ben vereerd dat ik hier samen met Femke mijn verhaal kon houden, zodat onze ideeën aansluiting kunnen vinden bij de beroepsgroep van verpleegkundig specialisten ggz. Ik ben heel benieuwd naar wat de architect zo meteen gaat vertellen, onder andere over het onderwerp high intensive care ggz in relatie tot architectuur.

‘Het was een waanzinnige ervaring om hier te staan en mijn verhaal te doen voor de zaal! Ik wil straks heel graag een bananenplant gaan kopen, zoals die op het podium. Er stonden eigenlijk twee bananenplanten, dus misschien koop ik er ook wel twee. Ik ben blij dat ik mijn hoge hakken inmiddels uit heb kunnen doen. Dat is een opluchting.’

‘Ik krijg ontzettend veel reacties op mijn verhaal. Vooral veel mensen die zeggen dat ze het zo herkenbaar vinden, die het gevoel hebben dat we dingen hebben afgebroken die we vroeger automatisch deden. Ik hoor daarin ook wel een zekere trots op de vanzelfsprekende deskundigheid van hun eigen specialisme en op het feit dat ik als bestuurder opkom voor thema’s als bemoeizorg en maatschappelijke veiligheid. Net zei iemand tegen me: “Wat een bevlogen verhaal, het lijkt we of u al die functies van politieman en verpleegkundig specialist allemaal zelf hebt uitgevoerd, zo goed zit u erin”. Dat is geweldig om te horen. In mijn voorbereiding op vandaag heb ik ook met twintig mensen uit mijn organisatie gesproken om me volledig hun perspectief eigen te maken. Ik ben dus blij dat mijn verhaal raak is. Inhoudelijk vind ik dat de bijdragen van dit congres mooi op elkaar zijn afgestemd. Een centrale teneur die ik proef is toch wel dat de ggz meer de samenleving zelf in moet. Het verhaal van de architect over het open systeem om mensen heen, sluit hier ook mooi op aan. Jim van Os zal daar straks vast nog een stapje verder in doen.’

'Ik was de eerste hoofdopleider van GGZ-VS, maar ik ben nu al vijftien jaar het vak uit. Nu ben ik zenmeester en de verbinding die ik zie tussen vandaag en mijn 'business' is de nadruk die er wordt gelegd op het vloeibaar zijn van de werkelijkheid. Het is de grootste open deur dat alles verandert, maar ondertussen houden we graag vast aan het idee dat alles bij het oude blijft. Het is belangrijk om op die gedachte te reflecteren. Dat hoort ook bij de training van een verpleegkundig specialist. Het thema verandering wordt intellectueel benaderd. Dat is goed, maar niet genoeg. Je moet het dalen en voelen.'

‘Ik moest wel even wennen aan het verhaal van Daan Josee over de manier waarop het groen om ons heen via ons metabolisme inwerkt op de psyche. Ik had er eigenlijk nog nooit bij deze wisselwerking stilgestaan, en bij hoe het van invloed is op ons werkterrein in de geestelijke gezondheidszorg. Na even te hebben geschakeld kon ik zijn onverwachte perspectief juist wel waarderen. Leuk hoe we vandaag ook verrast worden door perspectieven van buiten het ons bekende vakgebied.’

‘Gedurende deze dag wordt er veel inhoudelijks gezegd. Het is leuk dat ik daar iets van lucht in kan brengen, variatie aan de dag toe kan voegen. Ik ben benieuwd of het me gaat lukken om zelf nog iets op te steken tussen de bedrijven door. Ik ben me natuurlijk veel aan het focussen op mijn intermezzo’s. Het is opvallend dat de toekomst vaak in termen van techniek en data-analyse wordt gevat. Wat ik hoop en geloof, is dat de mens altijd nodig zal blijven in de psychiatrie. Ik ben benieuwd hoe dat vandaag wordt uitgewerkt.’

'Voordat ik de ggz inging, werkte ik bij de politie. Vandaar dat ik waarschijnlijk geinspireerd ben door de presentatie van Martin Sitalsing. Zijn oproep om over grenzen te gaan is spannend en heel relevant. Je moet wel, want de problematiek overstijgt de verschillende domeinen. Hij doet twee oproepen. Aan de politie om de grenzen meer te openen en aan de ggz om moediger te zijn en in de frontlinie te gaan staan. Ik kan niet anders dan het met hem eens zijn.'

'Het programma werpt licht op aspecten die ik eerder niet zo snel had geassocieerd met ons werk. Ik ben zelf al aangesloten bij Redesigning Psychiatry. Het hele concept van op een ecologische manier naar de toekomst kijken, heeft mijn aandacht. In de toekomstige beroepen die we voor onszelf mochten uitzoeken, heb ik gekozen voor de 'omdenker'. Ik ga uit van een holistisch mensbeeld waarin je naar alle aspecten in iemands leven kijkt.'

Het betoog van Martin Sitalsing vond ik erg boeiend. Ik vind 'de bemoeizorg als reguliere wet in de zorg' een goede ontwikkeling, ik denk dat deze samenwerking een extreme meerwaarde heeft voor de maatschappij. Vaak zie ik dat mensen van hokje naar hokje worden gestuurd, terwijl een betere vervlechting van instanties zoals de zorgsector (GGZ) en de politie dit probleem goed tegen kan gaan. Een wijkspecialist met een achtergrond GGZ-VS zou de verbindende factor kunnen zijn tussen deze instanties en de verwarde personen. Ik ben over het algemeen erg blij met de gastsprekers die vandaag aanwezig zijn. Er komen verscheidende onderwerpen aan bod die ik niet op mijn opleiding aantref, dit maakt het des te meer interessant. Ook het betoog van de architect vond ik interessant om naar te luisteren, het geeft je een ander perspectief. Ik vind het fijn dat dit soort onderwerpen ook door deze gastsprekers onder de aandacht wordt gebracht. Waar ik wel benieuwd naar ben is of het onderwerp 'netwerken' nog aan bod komt, vooral netwerken binnen de GGZ. Ik mis de realiteit van de dag. Ze hebben het over verbinding van instanties, het verbinden van nieuwe technologieën en de zorg zodat dit meerwaarde kan bieden voor de toekomst van de samenleving en vaak moet het allemaal sneller en nieuwer. Maar binnen de GGZ zie ik dat afdelingen soms compleet van elkaar gescheiden zijn. Hierdoor is er geen efficiënte communicatie en afstemming tussen de verschillende afdelingen van de GGZ. Ik denk dat het belangrijk is dat dit interne probleem eerst opgelost moet worden.

We hebben net sessie 1 erop zitten, hierin was ik erg te spreken over Martin Sitalsing. Ik kon mij heel goed vinden in zijn uitspraak over de rol van de politie in de maatschappelijke zorg. En vooral dat die dus aangescherpt moet worden. Ik werk zelf in de bemoeizorg in Rotterdam, grootstedelijke problematiek heet dat. We hebben te maken met zogeheten ‘zorgmijders’ en op de werkvloer doen wij dat al – het contact opnemen met de politie. Maar er kan naar mijn mening meer samengewerkt worden, dat wil zeggen de politie, GGZ en bestuurders die rond de tafel moeten gaan zitten samen. Zeker op bij situaties met verwarde personen, daar kan op beleidsniveau meer samengewerkt worden. Om een voorbeeld te geven: in Den Haag heb je een project; opvang voor verwarde personen. In Rotterdam heb je zoiets niet. Mensen die in beeld komen worden wel beoordeeld, maar altijd binnen de opnamekliniek waar ze verblijven. En naar mijn mening kan er meer, de samenwerking kan meer. Ik weet dat er een tijdje terug een pilot is gedraaid waarbij een sociaal psychiatrisch verpleegkundige bij de politie zitten, in de meldkamer, die kunnen adviseren en implementeren op een melding. Maar dit moet naar mijn mening echt in de stad, op het politiebureau, dat je iemand niet alleen kan zien en beoordelen hoe die is maar ook triage kan doen. En het is jammer dat Rotterdam daar in feiten in ‘achterloopt’. Maar dat zal hoogstwaarschijnlijk te maken hebben met politiek, beleid en geld. De mensen van Parnassia zullen daar waarschijnlijk hard voor hebben gemaakt destijds. En het ligt soms ook heel erg aan de personen. Het moet echt klikken tussen de verschillende partners. De politie, de GGZ en de politiek, het moet gewoon klikken, anders kan je dat soort projecten niet realiseren.

'Ik ga de dames van Redesigning Psychiatry uitnodigen voor een andere bijeenkomst. Wat een inspirerend verhaal. Het verhaal over vloeibare wereld en sociale context is zeer interessant. Het puzzelt me wel: hoe gaan we dat in de praktijk brengen in de gezondheidszorg. Mijn enige kritiekpunt is dat er geen patiënten zijn uitgenodigd om te komen spreken.'

'Peter-Paul Verbeek voelt weerstand jegens de techniek in de gezondheidszorg, maar waar heeft hij zijn betoog op gebaseerd? Ik merk juist dat we techniek zien als aanvullend op ons werk. Het is alleen bijzonder hinderlijk als het niet werkt.''De zorg loopt alleen nog achter. Goeie ideeen lopen vaak vast op geld, macht of rechten. Een vernieuwende app kunnen we dan bijvoorbeeld niet gebruiken omdat ons EPD het niet toestaat.'

'Ik vond de presentatie Arq over apps in de zorg heel interessant. Het is interessant om naar de toekomst te kijken, maar ik denk dat ik morgen al iets met die apps kan. Thuis ga ik meteen kijken op de pagina's die werden genoemd. Zowel om ze zelf te gaan gebruiken als om mensen naartoe te verwijzen. Techniek schrikt me totaal niet af. Ik hoop dat we er in de opleiding ggz-vs meer mee te maken krijgen, maar sowieso kan ik er in de praktijk naar zoeken.'

'Alle respect voor de samenhangende manier waarop het congresprogramma inhoudelijk in elkaar zit’, aldus beide spreeksters. Reina: ‘Het is knap hoe er een totaalbeeld wordt geboden vanuit zulke uiteenlopende perspectieven’. Anna-Linde: ‘Tijdens onze eigen bijdrage konden we merken dat de zaal heel alert en betrokken was. Er kwamen veel reacties vanuit de zaal en ook na afloop kwamen verschillende aanwezigen nog naar ons toe met vragen over de praktische inpassing van apps in het werk en de opleiding van de vs-ggz. Tijdens de presentatie van Reina en Anna-Linde bleek dat vrij veel mensen in de zaal al gebruik maken van apps. Tegelijkertijd bleek er veel herkenning bij het oerwoud waarin je je als professional en patiënt een weg moet zien te vinden als je zoekt naar een geschikte app. Reina: ‘Het schema dat wij tijdens ons verhaal lieten zien, werd dan ook veel gefotografeerd, het is duidelijk dat er behoefte is aan overzicht’. Waar Reina en Anna-Linde nog wel benieuwd naar zijn, is in hoeverre het huidige appgebruik beperkt blijft tot administratieve apps, en in hoeverre het daadwerkelijk om zorginhoudelijke apps gaat.

Ik wist niet zo goed wat ik kon verwachten, de verhaaltjes in het programmaboekje waren wel leuk, ik dacht: waar gaat dit nou eigenlijk over? Maar de dames vanochtend hebben het meteen goed neergezet. Het is eigenlijk veel leuker dan ik dacht! En de sessie net? Ja meer apps gebruiken! De meerwaarde is dat het mensen zelf controle geeft en ze je kunnen ondersteunen bij bepaalde zaken.

Ik loop al een tijdje met het idee rond om te kijken of het mogelijk is om een tehuis op te richten waarbij meerdere generaties opgevangen kunnen worden. Het is een groot multifunctioneel wijkcentrum waar baby's, peuters, kleuters en schoolkinderen kunnen worden opgevangen in de kinderopvang. Ook is er plek voor jongeren die elkaar kunnen ontmoeten in een jongerencentrum en waar senioren terecht kunnen voor de dagopvang. Deze samensmelting van meerdere generaties in één opvang zorgt voor een multifunctioneel centrum. Een ander belangrijk aspect is dat het ook een preventieve functie heeft om probleemjongeren er uit te kunnen filteren. De gedachte 'jij hebt een probleem en daarom moet jij daar naar toe' is niet waarvoor het staat, het is eerder een ontmoetingsplek waar veiligheid en een sterk sociale cohesie heerst.

Ik vond de metaforische vertaalslag die Daan Josee maakte over de architectuur heel mooi. Het is een mooi terrein Terrein Brinkgreven. Ik heb daar zelf tijdens mijn HBO-V opleiding nog stage gelopen en het was mooi om te zien hoe het geworden is. Wat ik wel miste is de kritische kanttekening die Wim al maakte: eigenlijk willen we meer van die terreinen af en wat doen we hiermee? Het is wel heel mooi zo’n gebouw, heel organisch ook, maar hoe gaan we dit dan binnen de maatschappij, of binnen de community, dan eigenlijk anders doen? Als we kijken naar Martijn Sitalsing, wat hij schrijft over die communities. Daar moet je het plaats laten vinden, de ontwikkelingen die binnen de wijkteams plaatsvinden zijn gewoon heel mooi. En het zijn eigenlijk al communities waar van alles gebeurd. En dat vond ik mooi van Martin, met die locaties van die communities en zijn inzicht, een soort van ‘healing environment’ creëren, en kijken hoe je dat kan meenemen. Nu gebeurd het andersom, de locaties worden gezocht waar wijkteams dan integreren. Het zou mooi zijn als je dan toch op een gegeven moment toch invloed zou kunnen hebben om te kijken waar dat andersom geregeld kan worden. Om te kijken, waar in een park die communities samen kunnen komen en dan niet alleen ggz, maar gewoon alle mensne die iets hebben waar de kwaliteit van leven op het spel staat. In de opening werd heel kort de ‘empathische robot’ benoemd. Ik heb daar een keer een documentaire over gezien, meer gericht op de thuiszorg. En eigenlijk wordt er al heel veel zo gewerkt, met het meten van bloeddruk en de gegevens die via een app worden bijgehouden. Ik vind dat een heel mooi iets. Alleen, een empathische robot is wel iets anders, het is geen objectieve mening. Dan denk ik: hoe moet je dat gaan doen? En helpt dat tegen het gevoel van alleen voelen bij de patient? Misschien is het wel mogelijk dat die robot op den duur vragen stelt, dat die persoon zich ook wel lekker voelt. Ik weet dat er in crisissignalering ook al dingen in ontwikkeling zijn hierin. Maar een robot klinkt ook paradoxaal he, een robot is per definitie niet empathisch. Maar daar zit vast weer ontwikkeling in. Ik ben ook heel benieuwd hoe patiënten dat zelf zouden ervaren.

‘Het is heel inspirerend dat hier vandaag in de volle breedte wordt gesproken over alles wat de ggz omringt. Van stenen tot idealen: alles komt voor het voetlicht’, aldus Timon.‘Het mooie van vandaag is dat er mensen van buiten het werkveld meekijken en de ggz helpen vernieuwen', voegt Charles daaraan toe. 'Dat is iets wat ik momenteel nog weleens mis: de verbinding met de wereld buiten onze vakbubbel. Heel mooi hoe deze verbinding tijdens dit congres wel wordt gelegd.’Beide heren vinden het eigenlijk wel verbazend dat de verbinding met andere werkvelden en de praktische inpassing van app-technologie, nog zo weinig aandacht krijgen in de opleiding, terwijl ze wel een vak krijgen als projectmanagement. Dat laatste vinden ze eigenlijk minder relevant.

Ik loop al een tijdje met het idee rond om te kijken of het mogelijk is om een tehuis op te richten waarbij meerdere generaties opgevangen kunnen worden. Dit idee is niet van mijzelf want dit project is in Duitsland al een tijdje aan de gang. Het is een ontmoetingscentrum voor meerdere generaties, dit project is op VPRO Tegenlicht geweest en wordt goed ontvangen. Het is een groot multifunctioneel wijkcentrum waar baby's, peuters, kleuters en schoolkinderen kunnen worden opgevangen in de kinderopvang. Ook is er plek voor jongeren die elkaar kunnen ontmoeten in een jongerencentrum en waar senioren terecht kunnen voor de dagopvang. Deze samensmelting van meerdere generaties in één opvang zorgt voor een multifunctioneel centrum. Een ander belangrijk aspect is dat het ook een preventieve functie heeft om probleemjongeren er uit te kunnen filteren. De gedachte 'jij hebt een probleem en daarom moet jij daar naar toe' is niet waarvoor het staat, het is eerder een ontmoetingsplek waar veiligheid en een sterk sociale cohesie heerst. De overheid heeft het probleem gezien dat de maatschappij meer individualistisch is geworden en eenzaamheid is een trend op macro niveau waarmee ze continu te maken hebben. Omdat dit project positieve resultaten heeft behaald, wordt dit project ook deels door de overheid gesubsidieerd. Het is een visie die wordt uitgedragen door de overheid. Binnen de gemeente wordt het gezien als een verantwoordelijkheid om de burgers te verbinden met elkaar. Ik zou het wel willen opzetten maar het is lastig en ingewikkeld door de financiering.

'Ik ben nu de enige hoogleraar psychiatrische verpleegkunde, maar ik verwacht dat ik er over tien jaar zeker drie collega’s bij heb. Voor studenten met bovengemiddelde interesse en talent voor onderzoek biedt ggz-vs binnenkort al de honor classes aan. Ook studenten die binnenkomen met een academische master kunnen zich toeleggen op onderzoek. Dit doen we met één doel: de kennis binnen de ggz verpleegkunde verdiepen en verruimen.'

‘Ik heb niet zoveel echt nieuwe dingen gehoord vandaag. Het is veelal oude wijn in nieuwe zakken. Het is voor ons als opleiding de uitdaging om niet in allerlei hypes te stappen en daarin mee te gaan. Het is een kerntaak van een opleiding om een kritische blik te kweken. Goed analytisch denken in combinatie met intuïtie in combinatie met de kritische blik zorgt voor de beste besluiten.’

'Na vandaag ga ik me meer richten op de netwerkgedachte. Ik ben teveel bezig met mijn eigen kliniek, mijn eigen team en patiënten. Wat ik meeneem van dit congres is dat ik me meer zou moeten bezig houden met het netwerk van de patient. Hoe dat netwerk eruit ziet? Dat verschilt per patiënt. Bij de eens is het alleen de familie en de buurt, bij de ander ook de politie of de woningbouw.'

‘Het congres begon meteen heel leuk. Ik was erg enthousiast over het Redesigning Psychiatry. Met de opmerking dat het oude wijn in nieuwe kruiken zou zijn, heb ik niet zo veel. Het gaat erom bestaande inzichten en kennis zo goed mogelijk te blijven benutten in veranderende omstandigheden.Het bevlogen verhaal van de architect Daan Josee vond ik ook erg leuk. Het vroeg wel even een inspanning om het verhaal goed te volgen, maar daar kreeg je mooie inzichten voor terug. Wat me aansprak waren onder meer zijn opmerkingen en beelden rond het terugdringen van separatie. Ik ben het ermee eens dat ggz veel met ruimte te maken heeft. Het verbaast me dan bijzonder dat juist in instellingen met veel beveiliging, een sfeer van kilheid en agressie wordt gecreëerd. De technologie spreekt me iets minder aan, maar leverde wel praktische handreikingen op. Verder luister ik altijd graag naar Jim van Os, al vind ik dat hij soms wel kort door de bocht gaat in zijn oordeel over evidence based psychiatry.'

'In de praktijk ben je bezig met het hier en nu - in de ggz lossen we de problemen van vandaag op. Des te verfrissender was het om vandaag de blik op de toekomst te richten. Dat onze rol in het netwerk in 2030 nog belangrijker is, spreekt me aan. Ik werk in een ambulant team in de acute psychiatrie en zonder het systeem kunnen we niet. Er werd gesproken over een hete aardappel die de ggz krijgt toegeschoven, dat is ook echt zo. Ik zou graag zien dat het een gedeelde verantwoordelijkheid wordt van meerdere mensen in het netwerk. Van familie en buurtbewoners tot de vereniging en de wijkagent. Het is misschien praktisch wel moeilijk te realiseren. Iemand moet de regie over de behandeling voeren. Mij maakt het niet uit wie dat is - als het maar gebeurt. Als verpleegkundig specialist zijn we er wel geschikt voor, want wij zijn de specialisten in contact.'

Ik had in het begin eigenlijk geen verwachtingen. Kijkend naar het programmaboekje vroeg ik mij af: geen idee waar dit naartoe moet gaan, in relatie tot het vak. Na het congres is mijn mening wel bijgesteld. Met name de eerste spreker, Peter Paul Verbeek, dat vond ik de leukste sessie. Daar had ik ook het meeste aan, omdat hij de connectie maakte hoe je techniek en technologie in je behandeling en je kijk naar de zorg kan toepassen. Hij maakte een koppeling waarvan ik dacht: hier kunnen we echt wat mee. Om het zelf te implementeren in mijn werkveld wordt wel lastig, omdat ik op dit moment met een doelgroep werk waar dat denk ik niet geschikt is. Maar er zijn natuurlijk altijd mogelijkheden om te kijken wat er wel geschikt is. En dat heeft me aan het denken gezet over hoe je meer van dit soort dingen kan toepassen en inzetten in je behandeling bij de doelgroep waarmee je werkt. Wat mij het meest is bijgebleven van het congres is de visie van de eerste sprekers. Zij spraken over dat netwerken heel belangrijk zijn, en dat we veel meer vanuit die visie moeten gaan werken. En daar ben ik het zeker mee eens dat wij dit moeten doen, op nationaal niveau maar ook zeker op internationaal niveau. Wij hebben hier in Nederland een goed ontwikkelde GGZ en er zijn zoveel landen waar dat niet is. De taak is om daar ons netwerk te verbreden maar ook onze kennis te delen met minder ontwikkelde landen en GGZ.

De eerste lezing is mij het meest bijgebleven. De gedachte dat we af zullen gaan van het idee van de jeugdzorg, maar ons meer bezig zullen houden met levensfaseproblemen vond ik zeer interessant. Ik ben tot het inzicht gekomen dat deze nieuwe ontwikkeling ook voor mij betekend dat ik mijn studenten breder moet gaan opleiden.

Omdat het korte lezingen waren heb ik de diepgang wel gemist in sommige vraagstukken. Maar dat neemt niet weg dat ik de onderwerpen zeer interessant vond, vooral het onderwerp VR-reality. Je merkt dat er veel meer toepassingsmogelijkheden zijn, zo ook in de verslavingszorg waar ik in opgeleid word. Ik hou meer van kleine workshops omdat je meer de diepgang kan vinden door het sparren met andere in het vak. Interactie met anderen vind ik met dit soort onderwerpen erg belangrijk, samen vormen we immers het beroep tot aan 2030.

'Ik was al overtuigd van deze opleiding, maar nu weet ik wat ik mijn collega's moet vertellen als ze vragen waarom er naast de tweejarige opleiding voor verpleegkundig specialist ook een driejarige opleiding is. Ik refereer dan aan de publieke gezondheidszorgopleidingen, een traject dat ze goed kennen. Een basisarts is na een vervolgopleiding van twee jaar jeugdarts. Dat zijn de handjes die het werk moeten doen. Er is een kleine groep die op academisch niveau met de zorg bezig wil zijn, die managementkwaliteiten in huis hebben en collega's op kunnen leiden. Zij gaan voor een profielopleiding van nog eens twee jaar tot arts maatschappij en gezondheid. Deze groep vergelijk ik met de verpleegkundig specialisten van ggz-vs. De 2-jarige opleiding is vergelijkbaar met de profielopleiding tot jeugdarts.''Na vandaag weet ik dat er een verschil bestaat tussen de twee en de driejarige opleiding, dat het uit te leggen valt en dat het gerechtvaardigd is.'

‘Het thema van deze dag vind ik heel goed gekozen, zo met de focus op 2030. Het is goed om enerzijds aandacht te hebben voor de techniek, maar tegelijk en bovenal het belangrijk te blijven erkennen van de menselijke basis van de behandelrelatie. Ggz blijft mensenwerk. Techniek kan iets toevoegen, maar niet altijd en niet bij iedereen. Het gaat erom dat ze van ondersteunende waarde zijn voor de therapeutische relatie en de therapeutische uitkomst. Deze relativering is essentieel in de ggz. In ons vakgebied zijn er geen zaligmakende oplossingen. Vaak zijn er tijdelijke hypes, zoals vroeger die rond psychofarmaca en later cognitieve gedragstherapie. Nu zijn er weer apps. Maar deze dag heeft voldoende bezinning laten zien om erop te vertrouwen dat de vakgroep van verpleegkundig specialisten ggz wijs met de volgende hype zal omspringen.’

‘Inhoudelijk was dit echt een leuk congres. Daarnaast heb ik genoten van het reünie-karakter, want ik kom hier de nodige bekenden tegen. Vanuit mijn ervaring als bestuurder weet ik dat je eigenlijk niet verder vooruit kunt kijken dan vijf jaar. Toch heb ik waardering voor de blik op de toekomst, als tegenwicht tegen het bekende terug blijven kijken. Het verhaal van Jim van Os vond ik opvallend leuk, die zich afzet tegen de focus op evidence based practice. Het is functioneel om de beperkingen van onderzoek in te zien. Toch is het onmogelijk en onwenselijk om te stoppen met onderzoeken. Genezen is overigens een onzinnig begrip in de ggz. Verbetering is al heel mooi.’

Het was duidelijk dat we het vandaag over de toekomst van GGZ gingen hebben, die verwachtingen waren ook wel vooraf gecreëerd. Ons werd beloofd: verfrissende ideeën en daarover met elkaar discussiëren. Nou die verwachtingen zijn zeker waar gemaakt. Als ik kijk naar de toekomst van GGZ, dan moeten we wat mij betreft weer gaan afbreken. Alle schotten, alle specialisaties, de enorme nadruk op ‘evidence’, misschien moeten we daar wel weer vanaf. Waarom? Omdat we de zorg weer menselijker moeten maken, en vooral meer moeten laten aansluiten op de vragen en behoeften die er zijn. In het begin van het congres werd de empathische robot geïntroduceerd. En ondanks dat dit snijdt met mijn mening over het weer menselijk maken van de GGZ, ben ik het wel eens met het feit dat de sprekers benadrukte dat zolang de techniek dienend is en voldoet aan een behoefte dit een stap kan zijn die de GGZ moet zetten. Een robot kan natuurlijk nooit een pure vervanger zijn, maar moet vooral een manier zijn om aan een behoefte te voldoen. Het moet een verlengende arm van de mens zijn. Het meest verrassend nog vond in de architect, Daan Josee. Hij zat totaal niet in mijn mind set, ik had van alles verwacht wat betreft het programma, maar niet deze man. Ik vond zijn praatje zo heerlijk open, helder en heel verrassend.

'Vooral de bijdrage van architect Daan Josee deed me iets; over hoe ruimten uitwerken op de ontwikkeling van stress en rust. Gebouwen kunnen duidelijk veel bijdragen, maar ook afbreken. Ik verbaasde me ook toen de architect beelden liet zien van de hersteloorden in Castricum, die later door yuppen in gebruik zijn genomen die het er zo mooi vonden. Al met al vond ik het een heel inspirerende dag.’

'Waardoor mijn dag niet meer stuk kan? Deze dag zette in op andere invalshoeken, buiten de gezondheidszorg. Je hebt altijd een bepaald brilletje op, maar als je een andere bril opdoet, kom je ineens op andere ideeën.'

Wat ik allereerst eigenlijk wil zeggen is dat het een mooi lustrum feest is geworden. Ik vind het mooi vanuit de opleiding dat ze dit organiseren en op touw hebben gezet. Wat ik daarin zelf erg interessant heb gevonden is dat ze mensen hebben betrokken die buiten de GGZ werken. Ze geven je toch een frisse blik en een andere manier van denken op bepaalde onderwerpen. Ik heb meer inzicht gekregen in wat er buiten ons veld ook nog speelt, wat er gecreëerd gaat worden en de nieuwe ontwikkelingen.

Ik vond het thema van dit congres heel mooi en het spreekt mij heel erg aan. Ik vond het best een vernieuwend thema: kijken naar de toekomst en dan ook hoe de GGZ hervormd zou moeten worden. Maar ook, hoe integreer je technologische ontwikkelingen. Wat ik voor mijzelf mooi vond is dat je altijd praktische dingen meeneemt, zoals waar kan je goede apps vinden enzo. Maar wat ik ook mooi vind is dat je zelf meer nadenkt en beschouwt over hoe sommige dingen zicht tot elkaar verhouden. Met name dat verhaal over technologische ontwikkelingen, dat sprak mij heel erg aan. Wat ik wel gemist heb is dat ervaringsdeskundigheid niet tot nauwelijks aan de orde is gekomen. En dat hoort onlosmakelijk bij de toekomst en ontwikkeling van GGZ, dat het niet gemist had mogen worden. Je kan zeggen, dat het op andere plekken wel al wordt gedaan, maar alsnog vind ik dat het een plek had moeten hebben in het congres. Hoe klein dan ook, als zijnde een belangrijk onderdeel en ook van de ontwikkeling in de VS om samen te werken met ervaringsdeskundigen. Daar kunnen wij niet omheen. Het stuk over ‘redesigning psychiatry’ was prachtig vormgegeven. Er zijn natuurlijk nieuwe bewegingen voor een nieuwe GGZ, daar was deze echt niet uniek in, maar wel beter vormgegeven. Maar wat ik hier leuk aan vond, is dat het connecties met andere disciplines heeft die niet uit de GGZ komen. Dat vond ik mooi aan het hele congres, allerlei verbindingen met mensen uit allerlei verschillende lagen. Behalve uit de cliëntentlaag. Maar wel uit andere disciplines die er ideeën over kunnen hebben. Het integreren hiervan zie ik ook zeker een toekomst in voor de GGZ. Iets waar ik zelf achter sta is de ontwikkeling, die eigenlijk al is begonnen, die niet moet wachten tot 2030. Maar eigenlijk zitten we er al midden in.